Hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ

Đột tử ở trẻ liên quan trực tiếp đến giấc ngủ. Ảnh: kelly_sikkema.

Theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương, trong hai ngày 10 và 19/10 vừa qua, các bác sĩ khoa Cấp cứu và Chống độc đã tiếp nhận 2 bệnh nhi 3 và 6 tháng tuổi nhập viện trong tình trạng tím tái, ngừng thở, ngừng tim trước khi đến bệnh viện.

Dù đã được nỗ lực cấp cứu, các bé vẫn không qua khỏi và được chẩn đoán mắc hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ (SIDS – Sudden Infant Death Syndrome).

BS Đinh Thị Thu Phương, khoa Cấp cứu và Chống độc, người trực tiếp điều trị cho 2 bệnh nhi, cho biết trường hợp thứ nhất là một bé trai khỏe mạnh hoàn toàn. Trưa 10/10, sau khi ăn, bé được cho nằm ngủ một mình trong phòng.

Tuy nhiên, khi gia đình phát hiện, lúc này, trẻ đang nằm úp mặt xuống đệm và tím tái. Ngay lập tức, trẻ được gia đình đưa đến viện gần nhà cấp cứu ngừng tuần hoàn. Trẻ có nhịp tim trở lại và được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.

Liên tục phát hiện trẻ đột tử và qua đời bất chấp nỗ lực cấp cứu. Ảnh minh họa: bady_abbas.

Trẻ vào khoa Cấp cứu và Chống độc trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn. Tại đây, các bác sĩ đã tiếp tục hồi sức và làm các xét nghiệm để chẩn đoán và tìm nguyên nhân.

“Tuy nhiên, tình trạng của bé ngày càng nặng, nguy cơ tử vong, gia đình quyết định xin cho bé về”, BS Phương nói.

Trường hợp thứ hai là một bé gái 3 tháng tuổi, ở Hà Nội, cũng vào viện trong tình trạng ngừng thở, ngừng tim trước khi đến bệnh viện.

Theo lời kể của gia đình, khoảng 23h ngày 19/10, trẻ được cho ngủ cùng bố mẹ. Đến khoảng 1h30, mẹ bé tỉnh dậy phát hiện trẻ trong tình trạng tím tái toàn thân, không thở.

Trong lúc hoảng loạn, gia đình gọi xe cấp cứu đưa trẻ vào Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây, các bác sĩ phát hiện trẻ đã ngừng thở, ngừng tim, hạ nhiệt độ. Mặc dù được các bác sĩ nỗ lực cấp cứu, trẻ đã không qua khỏi.

Hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ (SIDS – sudden infant death syndrome) là gì?

Theo TS.BS Lê Ngọc Duy, Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, SIDS là cái chết bất ngờ và không tiên lượng được ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ trong khoảng từ 2 tuần tuổi đến một năm tuổi.

SIDS hay gặp ở trẻ 2-4 tháng tuổi. Hầu hết trường hợp SIDS đều xảy ra khi trẻ đang ngủ. Hội chứng này xảy ra mà không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước khiến đột tử ở trẻ nhỏ trở thành nỗi ám ảnh lớn đối với nhiều gia đình.

Đột tử ở trẻ không có dấu hiệu cảnh báo trước. Ảnh minh họa: felipe_salgado.

Bên cạnh những nguyên nhân gây tử vong đột ngột như ngạt thở, chảy máu não, viêm cơ tim… nhiều trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.

Nguyên nhân gây đột tử ở trẻ nhỏ

• Trẻ có khuyết tật nghiêm trọng ở hệ hô hấp, tim mạch hoặc sự kiểm soát nhịp thở của não bộ chưa phát triển hoàn thiện.
• Đường thở bị chèn ép khi ngủ trong tư thế nằm sấp, nằm nghiêng – sấp. “Ngủ trên giường có quá nhiều vật dụng hay giường ngủ mềm, ngủ cùng với bố mẹ cũng có thể là tác nhân gây đột tử ở trẻ”, TS Duy nói thêm.
• Tăng thân nhiệt do nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quấn quá nhiều quần áo, chăn to, trẻ ngủ sâu dẫn đến mất kiểm soát nhịp thở.

Các yếu tố nguy cơ của hội chứng tử vong đột ngột ở trẻ

• Trẻ trai nhiều hơn trẻ gái.
• Sinh non, cân nặng khi sinh thấp, chậm tăng trưởng.
• Tư thế ngủ nằm sấp, không có núm vú giả.
• Mẹ nhỏ hơn 20 tuổi, sử dụng ma túy, hút thuốc lá trong thai kỳ và sau sinh. Khoảng cách giữa các lần mang thai ngắn.
• Trẻ nằm chung giường với cha mẹ, người chăm sóc.
• Anh chị em ruột bị đột tử.
• Nhiệt độ môi trường thấp hoặc quá cao.
• Cũi, nôi, gối không an toàn, nệm nước, giường mềm.

Các biện pháp dự phòng nguy cơ đột tử ở trẻ nhỏ

Theo TS Lê Ngọc Duy, tử vong ở trẻ nhỏ do SIDS là vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Do đó, gia đình cần nâng cao cảnh giác, tạo môi trường an toàn cho giấc ngủ của trẻ.

Cụ thể cha mẹ, người chăm sóc trẻ cần:

• Cho trẻ nằm ngửa khi ngủ. Thường xuyên quan sát trẻ. Sử dụng núm vú giả cho trẻ dưới một tuổi có thể giúp mở thông đường thở. Để nhiệt độ phòng phù hợp, thông thoáng quần áo.
• Không trùm đầu trẻ. Đặt trẻ nằm trên tấm đệm ít bị trũng xuống. Không sử dụng gối, đồ chơi nhồi bông, chăn có nhiều lông hoặc quá lớn ở khu vực cũi, giường của trẻ.
• Trẻ sơ sinh, dưới 6 tháng tuổi cần nằm cũi, giường riêng, bên cạnh giường ngủ của người chăm sóc. Không sử dụng miếng đệm phụ trong cũi.
• Tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch để nâng cao sức đề kháng cho trẻ.
• Chăm sóc thai nghén sớm và thường xuyên. Nuôi con bằng sữa mẹ.
• Không hút thuốc lá, uống rượu hoặc sử dụng ma túy trong thai kỳ và thời gian nuôi con nhỏ.

“Khi thấy trẻ có bất cứ dấu hiệu nào bất thường, phụ huynh cần cho trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời”, TS Duy nhấn mạnh.